Archeologische vindplaats Thorn - De abdij van Thorn

De abdij van Thorn werd aan het einde van de 10e eeuw gesticht door Graaf Ansfried. Ansfried had uitgestrekte goederen in het gebied ten zuiden van de grote rivieren en in het noordoosten van wat thans België is. Samen met zijn echtgenote Hilsondis, gravin van Strijen, die eveneens heel wat bezittingen in het gebied had, vestigde hij in het oostelijke deel, op hun eigen goed, de abdij in het gebied ‘Thorn’ genaamd (“que dicitur Torna” staat in de officiële documenten). Met toestemming van de bisschop van Luik benoemde hij dochter Benedicta tot eerste abdis. Het gebeente van Hilsondis wordt nog steeds bewaard in een loden kistje dat in de crypte van de kerk te bezichtigen is.

In de loop van de 12e eeuw kreeg het klooster een elitair karakter: alleen dames die behoorden tot de hoogste adellijke families van Europa konden er een plaats bemachtigen. Aan het hoofd van het klooster, dat vanwege zijn minder strikte regelgeving “stift” heette, stond een abdis. Zij gaf leiding aan maximaal twintig kloosterdames. Kanunniken, zelf ook vaak van adel, verzorgden religieuze plechtigheden, gaven leiding aan het personeel en hielpen de abdis bij haar bestuurlijke taken. De kanunniken ontvingen een vergoeding uit de ‘prebende’, dat was een jaarlijkse toelage die de stiftdames kregen uit de opbrengsten van de eigendommen van de abdij. Door een deel van deze rijke inkomsten in het stift te investeren konden de gebouwen rond de oorspronkelijke Abdijkerk uitgroeien tot een waarlijk paleiscomplex. Verder had het stift uitgebreide bezittingen in het huidige Noord-Brabant, Nederlands- en Belgisch-Limburg en zelfs Duitsland.

Onder bewind van de laatste vorstin-abdis van Thorn, Maria Cunegonda van Saksen, tweede helft achttiende eeuw, werden de stifts- en paleisgebouwen ingrijpend uitgebreid en gemoderniseerd. Deze Maria Cunegonda was afkomstig uit een van de meest aanzienlijke adellijke families van het Duitse Rijk. Ze was de dochter van aartshertogin Maria Jozefa van Beieren in Warschau en keurvorst Frederik August II van Saksen. Hij was van 1744 tot 1763 koning van Polen en Maria Cunegunda kreeg de titel prinses van Polen, Litouwen en Saksen. Ze had een bijzondere band met haar broer Clemens Wenceslaus, de laatste keurvorst en aartsbisschop van Trier. Keizerin Maria Theresia van Oostenrijk was een nicht van haar moeder; koning Karel III van Spanje en keurvorst Maximiliaan III Joseph van Beieren waren zwagers. En koning Lodewijk XVI van Frankrijk was haar neef. Na veel intriges, waarbij haar adellijke connecties een belangrijke rol speelden, volgde ze als vorstin-abdis op 16 juli 1776 de op 77-jarige leeftijd overleden Francisca Christina van Pfalz-Sulzbach op, die zowel in Thorn als in Essen de scepter zwaaide. En zo werd Maria vorstin-abdis van de beide stiften.
De komst van de Franse revolutionaire legers maakten tamelijk abrupt een einde aan het verblijf van de adellijke stiftsdames en tegelijk ook aan de rol van het stift als hoog adellijk centrum op Europees niveau. Alle eigendommen van de vorstin-abdis en het kapittel werden door de Franse staat verbeurd verklaard en aan de hoogste bieder verkocht. De stiftsgebouwen en het paleis kenden ditzelfde lot. Zij werden door de nieuwe eigenaren gesloopt, om er de bouwmaterialen uit te winnen. Alleen de Abdijkerk bleef de sloop bespaard en die kun je bezoeken! Neem een kijkje en beleef de barokke sfeer van toen die nog steeds zichtbaar en ook voelbaar is. 

Download de app

LET OP: De locatie van de tegel bevindt zich aan de zijkant van restaurant Hofferkeukens in Thorn. Vanaf de ingang rechts voorbij het pand lopen naar de boom op het pleintje. Daar zie je de tegel.

Meer informatie
www.abdijkerkthorn.nl
www.museumhetlandvanthorn.nl
       

Bezoek ook andere Archeo route Limburg vindplaatsen.